Bill of lading – Vận đơn đường biển là gì?

Bill of lading viết tắt là B/L còn được gọi là vận đơn đường biển. Đây là một loại chứng từ vô cùng quan trọng trong quá trình nhận hàng – gửi hàng. B/L được lập, kí bởi người vận chuyển đường biển hoặc đại diện của họ. Và sau đó, giao cho người gửi hàng để vận chuyển hàng hóa theo hợp đồng giữa bên mua và bên bán.

Trên B/L cần có đầy đủ thông tin về hàng hóa, kèm chữ ký của đại diện ủy quyền của nhà vận chuyển, người nhận hàng và người gửi hàng.

Chức năng của Bill of lading – Vận đơn đường biển

Một vận đơn đường biển sẽ bao gồm 3 chức năng sau:

• Biên nhận hàng hóa: B/L được sử dụng chủ yếu như một biên nhận của đơn vị vận chuyển khi hàng hóa đã được đưa lên tàu. Bill of lading có thể được sử dụng như bằng chứng về lô hàng cho hải quan. Và cũng có thể làm bằng chứng thương mại hoàn thành nghĩa vụ theo hợp đồng.
• Chứng từ về quyền sở hữu hàng hóa: Khi người mua nhận hàng từ người vận chuyển. B/L có chức năng như quyền sở hữu hàng hóa.
• Bằng chứng về hợp đồng chuyên chở: Vận tải hàng hóa từ người vận chuyển đến người gửi hàng. Được sử dụng làm bằng chứng của hợp đồng vận chuyển do thực tế người vận chuyển đã nhận hàng. Trong trường hợp này, bill of lading được sử dụng như một hợp đồng chuyên chở.

Tác dụng của Bill of lading – Vận đơn đường biển

Như trên đây ta thấy được phần nào tầm quan trọng của B/L. Vậy những tác dụng chính của bill of lading bao gồm những gì?

• Có tính pháp lý điều chỉnh mối quan hệ người vận chuyển, người nhận hàng và người gửi hàng;
• Bill of lading đóng vai trì là căn cứ để khai hải quan, Manifest;
• Giúp xác nhận số lượng, chủng loại hàng hóa mà người bán gửi cho người mua ;

Và lấy đó làm cơ sở để đóng thuế xuất nhập khẩu;

• B/L là một chứng từ quan trọng trong bộ chứng từ xuất nhập khẩu;
• Vận đơn đường biển có thể làm giấy tờ mua bán, chuyển nhượng;…

Phân Loại Bill of lading – Vận đơn đường biển

Vận đơn đường biển B/L được phân thành những loại sau:

Căn cứ vào tính sở hữu

• Vận đơn đích danh (straight bill of lading): Là B/L ghi rõ thông tin của người nhận hàng như họ tên; địa chỉ; số điện thoại; email,… Và chỉ đích danh người này mới có quyền nhận hàng.
• Vận đơn theo lệnh (order bill of lading): vận đơn này cho phép chỉ cần cầm theo vận đơn gốc. Và được ký xác nhận của người giao hàng sẽ được nhận hàng.
• Vận đơn vô danh (bearer bill of lading): Bất kỳ ai cần vận đơn này cũng có thể lấy hàng. Bởi trong vận đơn không xuất hiện bất kỳ thông tin nào liên quan tới người nhận hàng hoặc phát hành theo lệnh nhưng trên đó không ghi theo lệnh của ai.

Đặc biệt B/L theo lệnh có thể chuyển thành B/L vô danh nếu ký hậu mà không ghi tên người nhận.

Căn cứ vào tính pháp lý của hàng hóa

• Vận đơn gốc (Original Bill): là vận đơn được có dấu Original và được đóng mộc, ký bằng tay. Bill gốc mang tính chủ sở hữu hàng hoá. Ví dụ Bill trên của Maersk Line là vận đơn gốc, theo lệnh (to order).
• Vận đơn bản sao (Copy B/L): nội dung bill of lading này giống với gốc, không có dấu và không được ký bằng tay. Có chữ COPY-NON NEGOTIABLE, có nghĩa là không được chuyển nhượng.

Căn cứ vào tình trạng bốc xếp hàng hóa

• Vận đơn đã bốc hàng lên tàu (Shipped on board Bill): Là loại vận đơn mà chủ tàu, thuyền trưởng hoặc nhân viên của chủ tàu cấp cho người gởi hàng shipper khi hàng đã bốc lên tàu.
• Vận đơn nhận hàng để chở (Received for shipment Bill): Vận đơn này cam kết với chủ hàng rằng hàng sẽ được bốc lên tàu, trên con tàu đã thống nhất từ trước.

Căn cứ vào Phê chú trên vận đơn

• Vận đơn hoàn hảo (Clean Bill): là loại vận đơn mà không có bất cứ ghi chú khiếm khuyết gì về ghi chú của lô hàng. Điều này rất quan trọng bởi vì vận đơn này để consignee. Hoặc ngân hàng cảm thấy an tâm về lô hàng khi shipper gởi.
• Vận đơn không hoàn hảo (Unclean Bill hay Dirty Bill): Là loại vận đơn mà người chuyên chở có ghi chú xấu về tình trạng của lô hàng. Có thể ghi một số thông tin xấu về lô hàng như Case Leaking (thủng chảy), Bag Torn (bao rách) …

Căn cứ vào phương thức thuê tàu

• Vận đơn tàu chợ (Liner Bill): là loại vận đơn thông dụng nhất và chiếm hầu hết trên thị trường. Loại vận đơn này khi bạn thuê tàu container để chở hàng (ví dụ trong bài viết đều là vận đơn tàu chợ).
• Vận đơn tàu chuyến (Voyage Charter Bill): là loại vận đơn phát cho người chủ hàng khi sử dụng tàu chuyến để chở hàng. Và thường đi kèm “tobe used with charter party” (sử dụng với hợp đồng thuê tàu).

Căn cứ vào hành trình chuyên chở hàng hóa

• Vận đơn đi thẳng (Direct Bill): là loại vận đơn mà hàng được chở thẳng từ cảng load hàng sang cảng dỡ hàng không qua chuyển tải hay tàu ghé cảng nào cả.
• - Vận đơn chở suốt (Through Bill): cấp cho chủ hàng không cần quan tâm đến hàng có chuyển tải hay không. Trong loại vận đơn này có thể có nhiều người chuyên chở và nhiều tàu chuyên chở. Tuy nhiên chỉ có 1 vận đơn có tính sở hữu duy nhất. Trong loại này còn có các vận đơn con gọi là vận đơn địa hạt (Local B/L) không có tính sở hữu. Vận đơn địa hạt này như là 1 biên lai ghi nhận các nhà chuyên chở nhận hàng và trao đổi hàng cho nhau.
• Vận đơn đa phương thức (Multimodal BilL, Intermodal Bill or Combined Bill): vận đơn này thường dùng trong vận chuyển container với hình thức “door to door”. Có thể sử dụng nhiều phương pháp vận chuyển kết hơp như : đường biển, hàng không, đường bộ…